4.82/5 (22)

Pamięć komputera przenośnego, podobnie jak stacjonarnego, korzysta z szeregu technologii pamięciowych, które posiadają pewne cechy charakterystyczne. Tutaj masz okazję się o nich dużo dowiedzieć, ponieważ wymienimy wszystkie rodzaje pamięci RAM. Wiedza ta okaże się z pewnością bardzo pomocna, gdy przyjedzie Ci zakupić dodatkową pamięć do komputera. Zwłaszcza jeśli zdecydujesz się nie używać żadnych narzędzi pamięciowych lub skanerów, które zautomatyzują ten proces – nie martw się, wspomnę o tym w kolejnej części poradnika. Może wydawać się, że jest dużo do zrobienia, ale to tylko kwestia wprawy. Oto lista wskazówek, które powinny pomóc w zostania guru pamięci:

• Rodzajami pamięci RAM są FPM, EDO, SDRAM, DDR, DDR2, DDR3 lub DDR4. Są to różne typy technologii pamięci, które nie są ze sobą kompatybilne
• Wszystkie nowoczesne laptopy używają jednego określonego typu pamięci DDR RAM
• Im nowszy typ pamięci, tym wyższa częstotliwość, ale też wyższe opóźnienia
• Im nowszy typ pamięci, tym niższe napięcie robocze
• Tylko nowe typy pamięci DDR, DDR2, DDR3 i DDR4 wspierają tak zwaną obsługę dwóch kanałów
• Zdecydowana większość pamięci RAM w laptopach nie wspiera mechanizmu ECC

Zanim zaczniemy prezentować różne technologie pamięci, chcę mieć pewność, że zrozumiesz, czym tak na prawdę ona jest. Na szczęście, zasada jest bardzo prosta więc jeśli tylko ją zrozumiesz to równie szybko zauważysz, jak pamięć RAM się rozwinęła przez ostatnie lata. Pamięć RAM składa się z serii wierszy i kolumn, które tworzą komórki, w których przechowywane są dane. Być może pamiętasz z pierwszej części poradnika, że dane elektroniczne mogą w dowolnym momencie znaleźć się w pamięci RAM. Proste, prawda? Postawny teraz krok dalej – wszystkie dane znalezione w pamięci RAM będą w efekcie przechowywane w tych komórkach. Prędkość, w jakiej dane mogą być zapisywane, czytane w znacznym stopniu związana jest z szybkością pamięci RAM. Zgodnie z tą logiką możemy zauważyć, że każda omówiona poniżej technologia pamięci będzie związana z wydajnością, w jakiej mogą być wykonywane operacje na tych komórkach.

 

Technologie/ rodzaje pamięci RAM

FPM (Fast Page Mode)

FPM RAM to najstarszy typ pamięci, z którą możemy się spotkać. Podczas gdy wcześniejsze laptopy, które korzystały ze starszej pamięci DRAM, istniały, dopiero w połowie lat 90., kiedy laptopy zaczęły stawiać się coraz łatwiej dostępne. Jeśli masz szczęście, aby posiadać starszy laptop z tego okresu czasu, istnieje duże prawdopodobieństwo, że używa on pamięci FPM lub EDO. Jeśli posiadasz taki, który jest oparty na DRAM, to może to oznaczać tylko jedną rzecz, musisz być kolekcjonerem zabytków.

Określenie FPM jest obecnie mylące według dzisiejszych standardów, ponieważ w porównaniu z nowoczesną pamięcią RAM nic tu nie jest „szybkie”. Został on nazwany „Szybką” w stosunku do poprzedniej pamięci DRAM, ponieważ nie wymaga ponownego dostępu do wiersza (konkretnie jego adresu) w przypadku kolejnych żądań wydanych przez kontroler pamięci, jeśli ten ostatni odpowiada tym samym wierszowi, który jest właśnie obsługiwany dla bieżącego żądania. Ponieważ zasadniczo usuwa opóźnienie, podając adres wiersza pozostaje niezmienny, pamięć FPM jest nieco szybsza niż pamięć DRAM.

 Czy mogę zaktualizować pamięć FPM w moim komputerze?

Komputery z pamięcią FPM są już uważane za zabytkowe w porównaniu z dzisiejszymi standardami. Technologia pamięci przeszła już długą drogę od czasów FPM, więc laptopy, które ją używają są bardzo stare. Niemniej jednak, jeśli masz takiego laptopa i miałbyś przeżyć nostalgię, to rozbuduj ją, ale nie mając innych powodów lepiej tego nie robić. Pamiętaj, że jeśli zdecydujesz się na rozbudowę, to kości RAM nie są już produkowane, w efekcie musisz ją kupić z drugiej ręki.

 

EDO (Enchanced Data Output)

EDO RAM to typy pamięci, z którymi najbardziej prawdopodobne jest spotkanie, jeśli masz i chcesz ulepszyć starszy laptop. Takie laptopy zostały produkowane około połowy lat dziewięćdziesiątych aż do roku 1997, kiedy SDRAM wszedł na rynek. Pamięć EDO jest ewolucją FPM i działa w podobny sposób w porównaniu z konwencjonalną pamięcią DRAM, a nawet ma większą wydajność. Osiąga się to poprzez poprawę sposobu, w jaki EDO RAM przesyła dane z powrotem do procesora poprzez żądania kontrolera pamięci.

W DRAM i FPM występowało tak zwane wąskie gardło, przez co pamięć nie mogła przenieść serii danych z powrotem do kontrolera pamięci (na procesor) bez wcześniejszego wykonania pojedynczego transferu. Oznaczało to, że transfery musiały być sekwencyjne – każdy z nich musiał być przetworzony pojedynczo aż nie został wykonany do końca. EDO rowiązało to w ten sposób, że pamięć może rozpocząć przetwarzanie żądania późniejszego przesyłania danych (wydanego przez kontrolera pamięci) przed zakończeniem bieżącego transferu. W efekcie to umożliwiło pamięci EDO pobieranie kolejnych danych gotowych do przesłania w tym samym czasie co przesyłanie bieżącej serii danych.

Zarówno FPM jak i EDO RAM są podobne, a więc interesującym faktem jest to, że wiele laptopów z tego okresu produkcji obsługuje zarówno FPM  jak i EDO. To dobra wiadomość, ponieważ oznacza to, że można w niektórych przypadkach usunąć wszystkie pamięć FPM z laptopa i uaktualnić do pamięci EDO. No chyba, że pamięć będzie lutowana na płycie głównej w laptopie przez producenta i będzie to akurat jakiś rodzaj FPM. Dobrą wiadomością jest to, że nie było to zbyt popularne. Z tego powodu istnieje duże prawdopodobieństwo pomyślnego uaktualnienia starszego laptopa używającego pamięci FPM do pamięci EDO. Chociaż nie spowoduje to, że twój stary laptop stanie się demonem szybkości, to jednak jest to dobry sposób aby wycisnąć z niego trochę więcej.

 Czy powinienem zaktualizować pamięć EDO w moim komputerze?

Pamięć EDO jest szybsza niż pamięć FPM, ale w żadnym razie nie jest demonem szybkości. Waha się to w granicach 5-10% szybkości. W rezultacie, jeśli masz starszy laptop, który obecnie korzysta z RAMu FPM i zdecydujesz się na ulepszenie go, nie spodziewaj się cudów. Natomiast podczas wymiany FPM na pamięć EDO RAM w laptopie,  upewnij się, że kontroler pamięci obsługuje ten ostatni. Podobnie jak w przypadku modernizacji pamięci RAM FPM, należy pamiętać, że w dzisiejszych czasach nie jest wyprodukowana pamięć EDO RAM, więc trzeba ją kupić z drugiej ręki.

 

SDRAM (Synchronous Dynamic Random Access Memory)

Pamięć SDRAM jest o wiele nowszym i wydajniejszym rodzajem pamięci RAM. Jedną z dwóch głównych różnic w porównaniu do poprzednich technologii pamięci jest fakt, że jest synchroniczny. Oznacza to, że działa on w zgodzie z magistralą danych procesora, co z kolei stanowi logikę łączącą procesor z kontrolerem pamięci – ten ostatni w laptopach typu SDRAM jest bezpośrednio związany z pamięcią. Ponieważ SDRAM działa zgodnie z magistralą procesora, jest mniej opóźnień między oboma sygnałami zegara – opóźnienie pomiędzy tym, co jest gotowe, a tym co jest nadal kompletowane jest znacznie zredukowane. To oznacza drugą główną zaletę SDRAM nad wcześniejszymi technologiami pamięci, a mianowicie większą szybkość zegara.

SDRAM był popularny w laptopach od końca lat dziewięćdziesiątych do początku 2000 roku. Niestety laptopy z tego okresu produkcyjnego rzadko będzie obsługiwać zarówno SDRAM, jak i starsze technologie pamięci, takie jak EDO. Dobra wiadomość dla laptopów z pamięcią SDRAM polega na tym, że oferują znacznie większą przepustowość pamięci w porównaniu z pamięcią FPM i EDO, co w praktyce stanowi duży krok w porównaniu do starszych laptopów opartych na pamięci FPM lub EDO. Nawet procesory w połowie lat dziewięćdziesiątych były mocno ograniczone przez ograniczenia FPM i EDO.

 Czy powinienem zaktualizować pamięć SDRAM w moim komputerze?

Laptopy z pamięciami typu SDRAM były technicznie znacznie bardziej nowoczesne niż starsze modele laptopów FPM lub EDO RAM. To z kolei czyniło je bardziej użytecznymi, ale dzisiaj należy takie egzemplarze nadal traktować tylko jako zabytki.

 

 DDR (Double Data Rate)

Pamięć DDR laptopa reprezentuje najstarszy typ najnowszej technologii pamięciowej stosowanej w laptopach. Chociaż opisuje się go DDR to w rzeczywistości jest to DDR SDRAM – ewolucja starszego SDRAM. DDR jest rozwiązaniem problemu, który istniał od czasu, gdy procesory osiągnęły znaczny postęp – „rozszerzając” wąskie gardło wydajności między pamięcią a procesorem. DDR umożliwia to przez zasadniczo podwojenie przepustowości SDRAM. Pod względem technicznym jest to możliwe dzięki przekazaniu szeregu danych dotyczących narastających i opadających elementów każdego cyklu zegara pamięci. Skutkuje to skutecznymi dwoma równoległymi transferami. Prędkość zegara przebiega również w SDRAM w zakresie od 133 MHz do 200 MHz (efektywność 400 MHz). Rezultatem jest maksymalnie dwukrotny wzrost przepustowości w porównaniu do SDRAM z taką samą prędkością zegara lub trzykrotny wzrost, jeśli uwzględni się jego zaletę techniczną, którą jest maksymalna certyfikowaną prędkość zegara wynoszącą 200 MHz. Ta wydajność wzrasta dalej dzięki użyciu trybu dwukanałowego, o czym będzie mowa w kolejnym artykule.

 Czy powinienem zaktualizować pamięć DDR w moim komputerze?

Laptopy wykorzystujące pamięć DDR RAM zostały wykonane od początku do połowy 2000 roku. Jeśli posiadasz i chcesz rozbudować laptopa z takiego czasu produkcji, istnieje duże prawdopodobieństwo, że będzie korzystać z pamięci DDR. Te laptopy są wciąż użyteczne, szczególnie w przypadku prostych zadań lub starszego oprogramowania, a zatem rozbudowa jest sensowną opcją. Dodatkowa przepustowość względem SDRAM wraz z bardziej nowoczesną platformą jest zasadniczym powodem tego, dlaczego laptopy DDR stały się pierwszą serią nazywaną „desktop replacement”.

 

DDR2 (Double Data Rate 2)

Pamięć DDR2 to względnie nowoczesna technologia pamięci i jedna bardziej popularnych. Zapewnia również lepsze wykorzystanie technologii wcześniejszych pamięci, w tym DDR. Podobnie jak w przypadku SDRAM i DDR, DDR2 jest ewolucją DDR. DDR2 zwiększa próg wydajności dzięki sprytnemu projektowi, który oddziela szybkość zegarów w pamięci (znalezionych w module pamięci) i dodaje do niego magistralę danych, która łączy je z dwukrotną prędkością pamięci.

Ponieważ chipy pamięci na danym module pamięci są zgrupowane w dwie grupy, które działają z nieco przesuniętym zegarem, a magistrala danych w module pamięci operuje z podwójną prędkością zegara, powoduje to dwukrotne zwiększenie wydajności nad DDR. DDR2 przekazuje szereg danych dotyczących narastających i opadających elementów każdego cyklu zegara, podobnie jak DDR, ale dlatego, że posiada powyższe ulepszenia, to skutkuje to czterema równoczesnymi transferami na cykl zegara pamięci. Prędkość zegara zmienia się w porównaniu do DDR i wynosi od 200MHz do 266MHz (skuteczna 533MHz). Wreszcie, podobnie jak w przypadku DDR, wydajność ta wzrasta dzięki zastosowaniu trybu podwójnego kanału.

 Czy powinienem zaktualizować pamięć DDR2 w moim komputerze?

Laptopy z pamięcią DDR2 były wykonywane od połowy 2000 roku do około roku 2009, kiedy już pałeczkę przejął DDR3. Jeśli posiadasz laptop z tego okresu i chcesz go ulepszyć, istnieje duże prawdopodobieństwo użycia pamięci DDR2. Te laptopy są już coraz mniej popularne, ale wciąż spotykam kogoś kto na nich jeszcze pracuje. Dodana przepustowość w porównaniu do DDR wraz z inną udoskonaloną platformą o wyższej wydajności oznacza, że ​​wiele laptopów  z pamięcią DDR2 sprzedawano jako „zamienniki desktopowych komputerów „.

 

DDR3 (Double Data Rate 3)

Pamięć DDR3 jest obecnie nowoczesną technologią pamięci i zarazem najczęściej spotykaną. DDR3 jest znowu ewolucją wcześniejszej wersji DDR, w tym przypadku DDR2 i oferuje kolejny wzrost wydajności, co sprawia, że ​​najnowsze procesory bardzo dobrze go wykorzystują. Jest to osiągnięte głównie poprzez podwojenie prędkości magistrali danych wprowadzonej po raz pierwszy w DDR2. Jeśli pamiętasz, w DDR2 magistrala danych pracowała z dwukrotnie większą prędkością pamięci. DDR3 podwaja to jeszcze raz, a więc magistrala danych pamięci DDR3 działa z poczwórną szybkością pamięci. W konsekwencji pamięć DDR3 może dostarczyć taką samą szerokość pasma jak pamięć DDR2, ale o połowę mniejszą szybkość zegara pamięci. Ta wydajność standardowo zwiększa się dzięki zastosowaniu trybu podwójnego kanału.

Z powodu ulepszeń produkcyjnych DDR3 RAM zużywa mniej energii niż DDR, jak i DDR2 (w tym wszystkie wcześniejsze technologie pamięciowe) przy 1.5V vs 1.8V dla DDR2 i 2.5V dla DDR. Korzystanie z mniejszego napięcia umożliwia optymalne wykorzystanie modułów pamięci, co ma znaczenie w laptopach, w których żywotność baterii i chłodzenie są ograniczone.

 Czy powinienem zaktualizować pamięć DDR3 w moim komputerze?

Laptopy z pamięcią RAM DDR3 zaczęto wprowadzać w 2009 roku. Jeśli posiadasz taki laptop i uważasz, że zadania, z które wykonujesz, mogą wymagać  z dodatkowej pamięci to rozbudowa pamięci RAM jest naprawdę opłacalna. Całkowita możliwa przepustowość oznacza, że ​​laptopy z pamięcią DDR3 są prawdziwymi „zamiennikami desktopów” w każdym znaczeniu tego słowa.